Begin oktober geef ik een aantal lezingen over de representatie van geestesziektes in kunst voor de Vrije Academie.

Wat als je gevoelswereld te complex is om concreet onder woorden te brengen? Veel kunstenaars gebruiken hun talent om vorm aan hun gevoelens te geven. Het bekendste voorbeeld is het oeuvre van Vincent van Gogh. Door middel van schilderen verbeeldde de impressionist zijn belevingswereld die we tegenwoordig als bipolair bestempelen. Van Gogh was niet de enige kunstenaar die aan een zogenaamde ‘geestesziekte’ leed. Het psychisch lijden van kunstenaars is al eeuwenlang een bron voor inspiratie.

Sinds de negentiende eeuw zijn psychiatrie en psychologie bekende begrippen in de Westerse samenleving. Over de mentale gesteldheid van de mens werd echter al millennia gefilosofeerd. Zo werd de theorie van de vier humores van de Grieks-Romeinse Claudius Galenus (129 – 199) tot in de Vroegmoderne tijd gebruikt en heeft diverse kunstenaars – waaronder Dürer, Shakespeare, Goethe en Zola – geïnspireerd tot het creëren van kunstwerken.

Welke films, boeken, toneelstukken, schilderijen en muziekstukken kennen zogenaamde ziektes van de geest als inspiratiebron? Hoe heeft de kunstenaar zijn binnenwereld verbeeld? Waarin komen de werken overeen en waar zijn verschillen op te merken? En wat zegt de tijdsgeest waarin het kunstwerk is gecreëerd over de thematiek? Is er sprake van het doorbreken van een taboe?